De snelle opkomst van slimme apparaten met spraakbediening als Google Home, Amazon Alexa en Apple’s Siri zijn aanleiding voor bezorgdheid over de mogelijke lange termijneffecten op de hersenen van kinderen. Het gebruik van spraaktechnologie door kinderen tijdens een voor hen cruciaal ontwikkelingsstadium kan gevolgen hebben op sociaal-emotioneel en cognitief vlak. De aandachtsgebieden waarnaar meer onderzoek nodig is zijn ongepaste reacties, het vermogen tot empathie en mededogen en het kritische denken plus de leervaardigheden.
Voordelen van spraakgestuurde apparaten
De genoemde bevindingen werden gepubliceerd in een nieuw opiniestuk in het tijdschrift Archives of Disease in Childhood nav een studie naar het gebruik van kunstmatige intelligentie en machine learning in de gezondheidszorg. De onderzoekers geven aan dat spraakapparatuur veel voordelen heeft opgeleverd die nuttig en belangrijk zijn. Zo kun je snel informatie krijgen en kunnen slimme apparaten helpen bij dagelijkse activiteiten. Het onderzoek naar de inzet van stemassistenten als sociale metgezellen voor eenzame volwassenen is bemoedigend.
Onduidelijk
Het is voor de onderzoekers nog niet duidelijk of dit ook voor kinderen geldt. Kinderen kunnen de neiging hebben meer tijd op het scherm door te brengen dan leeftijdgenoten wat tot een afname van sociale vaardigheden kan leiden. Het is zeker helpend als ouders kinderen beperken bij het gebruik van een slimme gadget maar het is volgens de onderzoekers zeer gewenst dat er meer onderzoek komt naar de lange termijn effecten voor kinderen die deze apparaten gebruiken.
Ongepaste reacties
Alexa, Siri en Google Home zijn heel handig te gebruiken omdat je alleen maar een commando hoeft te geven om de functies te activeren. Het probleem van zo’n slimme assistent kan alleen wel zijn dat het opmerkelijke opdrachten kan geven zoals wat Amazon overkwam. Hierbij suggereerde een apparaat een 10-jarige om met stopcontacten te spelen. Ook zijn er bij het gebruik van spraaktechnologie privacy problemen gebleken waarbij een apparaat per ongeluk een privégesprek opnam en deze mailde naar een willekeurig telefooncontact.
Beïnvloeding empathisch vermogen
Kinderen kunnen de apparaten met spraakbediening bijvoorbeeld gebruiken als gesprekspartner om hun communicatieve vaardigheden te verbeteren door verbale fouten te bestrijden. Het nadeel is dat de slimme apparaten kinderen geen non-verbale communicatie of beleefdheid kunnen aanleren. In normale menselijke interactie kan een kind constructieve feedback krijgen als het zich ongepast gedraagt en onvoldoende empathie en mededogen toont, iets waar Alexa, Siri en Google Home niet toe in staat zijn. Een apparaat heeft geen verwachting van ‘alsjeblieft’ of ‘dankjewel’ en het is ook niet nodig rekening te houden met de toon van de stem. Hoewel Alexa met de ‘magische woord’-functie – positieve bekrachtiging voor beleefde manieren – een stap in de goede richting zet, zijn de onderzoekers het eens dat het gebruik van spraaktechnologie een ontoereikende methode is voor het leren van sociale interactie.
Belemmering kritisch denken
De spraaktechnologie kan een handig hulpmiddel zijn om de leesvaardigheid van kinderen te verbeteren. Toch zetten de onderzoekers ook vraagtekens bij de leermogelijkheden. Apparaten zijn bedacht om naar gevraagde informatie te zoeken met een snel resultaat in de vorm van een beknopt en specifiek antwoord. De apparaten kunnen echter niet het traditionele proces waardoor kinderen leren en informatie opnemen repliceren en belemmeren daarmee mogelijk het leervermogen. Als kinderen vragen stellen kan het nodig zijn dat een volwassene de context van een vraag uitlegt en eventueel een toelichting geeft met passende termen bij de cognitieve capaciteit van een kind. Verder kan een volwassene de redenering van het kind onderzoeken. Dit alles komt de leervaardigheden ten goede en op deze manier leert een kind kritisch denken en logisch redeneren.
Meer onderzoek nodig
Omdat spraaktechnologie een groot deel van de toekomst zal uitmaken is volgens de onderzoekers meer onderzoek nodig, net als ethische richtlijnen voor het gebruik ervan door kinderen. De interactie met spraakgestuurde slimme apparaten in een cruciaal stadium in de ontwikkeling van kinderen kan lange termijneffecten geven die een blijvende impact kunnen hebben op jonge gebruikers.
